Postanowienie z dnia 14 sierpnia 2012 roku w sprawie VII Gz 130/12

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 27, sierpień 2012 14:10

Wyczerpująca i autonomiczna definicja „miejsca wykonania zobowiązania” z art. 5 pkt 1 lit b rozporządzenia nr 44/2001 nie może być modyfikowana zapisami dyrektywy nr 2006/112/WE z dnia 28.11.2006 r., która ustanawia wspólny system podatku od wartości dodanej (VAT). Pojęcia bowiem należące do konkretnych dziedzin prawnych powinny być definiowane zawsze w kontekście tej dziedziny, a nie przenoszone na grunt innej z nich.

VII Gz 130/12

POSTANOWIENIE

Dnia 14.08.2012 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSO Katarzyna Topczewska (spr.)

Sędziowie SO Danuta Jankowicz

SR Maciej Głos ( del.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Białymstoku w dniu 14.08.2012 r.

sprawy z powództwa A

przeciwko pozwanemu B

o zapłatę

na skutek zażalenia A od postanowienia Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 26.06. 2012r. wydanego w sprawie VIII GC 527/12

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie, pozostawiając Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Białymstoku na podstawie art. 1099 § 1 k.p.c. odrzucił pozew wniesiony przeciwko B uznając, że w sprawie zachodzi brak jurysdykcji krajowej. Z ustaleń Sądu wynikało, że powód złożył wniosek o wydanie przeciwko pozwanemu europejskiego nakazu zapłaty i orzeczenie nim zgodnie z żądaniem pozwu. Wierzytelność dotyczyła niezapłaconego przez B wynagrodzenia za wykonane usługi tłumaczenia dokumentów. Nakazem zapłaty wydanym w europejskim postępowaniu nakazowym z dnia 18.01.2011r. Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił powództwo w całości.

B we wniesionym sprzeciwie podniósł zarzut braku właściwości miejscowej Sądu z uwagi na brak zastosowania art. 5 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22.12.2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. W uzasadnieniu powołał się na art. 44 dyrektywy nr 2006/112 /WE z dnia 28.11.2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika, który prowadzi działalność lub dokonuje świadczenia usług jest miejsce w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na względzie w ocenie B miejscem świadczenia usług był obszar Republiki Czeskiej, wobec czego właściwym do prowadzenia postępowania jest sąd na obszarze Republiki Czeskiej.

Sąd wydając zaskarżone postanowienie miał na względzie fakt, iż warunki rozpoznawania sprawy w europejskim postępowaniu nakazowym określają zasadniczo przepisy rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12.12.2006r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty ( DZ.Urz. UE L 399 z 30.12.2006r.) . Powyższy akt w zakresie określenia przesłanki jurysdykcji krajowej w art. 6 ust. 1 odsyła do regulacji prawa wspólnotowego, w szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( WE) nr 44/2001 z dnia 22.12.2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych ( Dz. Urz. WE L 12 z 16.01.2001r. ) . Przepis ten natomiast stanowi, że jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenie wynikające z umowy osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane lub miało być wykonane. Sąd zatem mając na względzie dyspozycję art. 44 powołanej wyżej dyrektywy nr 2006/112/WE, zgodnie z którą miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej, przy uwzględnieniu faktu ,że siedziba B mieści się na terytorium Republiki Czeskiej orzekł jak w sentencji.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniósł A. Orzeczeniu zarzucił:

- naruszenie art. 5 pkt 1 rozporządzenia ( WE) nr 44/2001 z dnia 22.12.2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych ( Dz. Urz. WE L 12 z 16.01.2001r. ) poprzez nieuwzględnienie, że zawarta w nim definicja miejsca wykonania zobowiązania ma charakter autonomiczny, a w konsekwencji miejscem świadczenia usług w ramach umowy o dzieło jest państwo w którym działo było wykonywane.

- naruszenie art. 43 ust. 1 w zw. z art. 44 dyrektywy 2006/112/ WE z dnia 28.11.2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DZ.UE L 347 z dnia 11.12.2006r.) poprzez zastosowanie tego przepisu na potrzeby ustalenia istnienia lub braku jurysdykcji krajowej w sytuacji, gdy brak jest uzasadnienia aby wyczerpującą i autonomiczną definicję „miejsca wykonania zobowiązania” z art. 5 rozporządzenia nr 44/2001 modyfikować zapisami dyrektywy, która reguluje opodatkowanie VAT.

- naruszenie art. 1099 § 1 zd. 2 k.p.c. poprzez odrzucenie pozwu w sytuacji gdy miejscem wykonania łączącej strony umowy była Polska .

Skarżący wskazując na powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i zasądzenie od pozwanego na rzecz A kosztów w postępowaniu zażaleniowym.

Sąd Okręgowy zważył , co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Nie ulega wątpliwości w sprawie, że z uwagi na zapis art. 6 rozporządzenia nr 1896/2006 (WE) z dnia 12.12.2006r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (DZ.Urz. UE L 399 z 30.12.2006r.) oraz na okoliczność , iż pozwany ma miejsce zamieszkania (siedzibę) w jednym z Państw Członkowskich Unii Europejskiej - aktem określającym jurysdykcję sądu właściwego do rozpoznania sporu jest prawo wspólnotowe, przede wszystkim zaś rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22.12.2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (zwane dalej rozporządzeniem nr 44/2001).

Z powyższego wynika zatem, że prawo wspólnotowe znajduje w tym zakresie zastosowanie jedynie w sytuacjach, gdy powołane wyżej rozporządzenie nie reguluje precyzyjnie kwestii jurysdykcji sądu właściwego do rozpoznania zaistniałego pomiędzy stronami sporu.

Art. 5 rozporządzenia 44/2001 stanowi, iż osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego, może być pozwana w innym Państwie Członkowskim jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy - przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane. W rozumieniu niniejszego przepisu - i o ile co innego nie zostało uzgodnione - miejscem wykonania zobowiązania jest: w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych - miejsce w Państwie Członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone, zaś w przypadku świadczenia usług - miejsce w Państwie Członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na celowe rozróżnienie przez ustawodawcę określenia sądu właściwego do rozpoznania sporu w zależności od tego czy spór wynika z zawartej pomiędzy stronami umowy sprzedaży czy też umowy o świadczenie usług. Nie sposób zatem regulacji przewidzianej dla jednej ze wskazanych wyżej umów stosować do drugiej z nich.

W doktrynie utrwalony jest pogląd, że pod pojęciem „świadczenia usług” o których mowa w rozporządzeniu 44/2001 rozumieć należy między innymi takie umowy jak umowa zlecenia czy umowa o dzieło (por. Kodeks postępowania cywilnego pod red. K. Piaseckiego Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2007r komentarz do art. 5 rozporządzenia RE nr 44/2001 str. 4110 ).

Wierzytelność, której dochodzi A jest niewątpliwie związana z zawartą pomiędzy stronami umową, której przedmiotem było tłumaczenie dokumentów. Czynności te zatem mieszczą się w pojęciu „świadczenia usług” z art. 5 pkt 1 lit b rozporządzenia. W tym stanie rzeczy miejscem wykonania umowy jest miejsce w państwie członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone lub miały być świadczone.

Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 11.03.2010r. C-19/09 orzekł , iż wykładni art. 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia 44/2001 należy dokonywać w ten sposób ,że w przypadku świadczenia usług w kilku państwach członkowskich sądem właściwym do rozpoznania wszystkich roszczeń wynikających w umowy jest Sąd, w którego obszarze właściwości znajduje się główne miejsce świadczenia usług(…).Jeżeli przepisy umowy nie umożliwiają ustalenia miejsca głównego świadczenia usług, jednakże przedstawiciel już świadczył takie usługi, należy pomocniczo uwzględnić miejsce, w którym rzeczywiście wykonywał on w przeważającej części czynności związane z wykonywaniem umowy (…). W tym celu należy uwzględniać aspekty faktyczne sprawy, w szczególności czas spędzony w tym miejscu i znaczenie wykonywanej tam działalności. W przypadku niemożności ustalenia na takiej podstawie głównego miejsca świadczenia usług należy zań przyjąć miejsce w którym przedstawiciel ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Tłumaczenia dokumentów – jak podał skarżący - wykonywane były na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a następnie przesyłane pocztą elektroniczną pozwanemu. Okoliczność powyższą powód sygnalizował już w pozwie, zaś pozwany w sprzeciwie twierdzeń tych nie zakwestionował, podnosząc jedynie, że przy określaniu w sprawie miejsca świadczenia usług należy odwołać się do art. 44 dyrektywy nr 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatkowego od wartości dodanej. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji błędnie podzielił powyższy pogląd. Należy bowiem mieć na względzie fakt, iż zawarta w art. 5 rozporządzenia nr 44/2001 definicja miejsca wykonania umowy ma charakter autonomiczny i przepis ten należy interpretować ściśle.

Sąd Okręgowy podziela zaprezentowane przez skarżącego stanowisko zgodnie z którym wyczerpująca i autonomiczna definicja „miejsca wykonania zobowiązania” z art. 5 pkt 1 lit b rozporządzenia nr 44/2001 nie może być modyfikowana zapisami dyrektywy nr 2006/112/WE z dnia 28.11.2006r, która ustanawia wspólny system podatku od wartości dodanej (VAT). Pojęcia bowiem należące do konkretnych dziedzin prawnych powinny być definiowane zawsze w kontekście tej dziedziny, a nie przenoszone na grunt innej z nich.

Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Sąd odwoławczy uwzględniając zapis art. 108 k.p.c. pozostawił Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.