Wyrok z dnia 26 marca 2012 roku, sygn. akt V U 35/12

Szczegóły

Opublikowano: środa, 30, maj 2012 09:51

Umowę, na podstawie której jedna ze stron zobowiązuje się do szkolenia kandydatów na kierowców, należy kwalifikować do umów o świadczenie usług, do których mają zastosowanie przepisy o zleceniu, bowiem nie ma ona cech umowy o dzieło określonych w kodeksie cywilnym.

Sygn. akt V U 35/12

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2012 roku

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2012 roku w Białymstoku

sprawy J. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział

w Białymstoku

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia

przy udziale zainteresowanego Ł. O.

na skutek odwołania J. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Białymstoku

z dnia 16 listopada 2011 roku

Nr OU 010300/D/2011-000508/001, Nr 4000/28/2011

I. Zmienia zaskarżoną decyzję w pkt I, II i III i ustala, że Ł. O. z tytułu wykonywania umowy zlecenia na rzecz J. O. podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 6 października 2009 roku do 31 października 2009 roku i J. O. jest zobowiązany do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za ten okres.

II. Oddala odwołanie w pozostałej części.

III. Znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 listopada 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Białymstoku stwierdził, iż Ł. O. z tytułu wykonywania umowy zlecenia na rzecz J. O. podlegał ubezpieczeniom społecznym od 01 września 2009 r. do 31 października 2009 r. i wskazał wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W uzasadnieniu decyzji podniesiono, iż zawarta w dniu 03 lipca 2009 r. umowa nosi cechy umowy zlecenia a nie umowy rezultatu i nie jest umową o dzieło. Przedmiotową umowę na przeszkolenie kierowców należy kwalifikować do umów o świadczenie usług, do których mają zastosowanie przepisy o zleceniu, bowiem nie ma ona cech umowy o dzieło określonych w kodeksie cywilnym.

W odwołaniu od decyzji J. O. stwierdził, iż została ona podjęta na podstawie błędnej oceny stanu faktycznego. Uzasadniając odwołanie podał, iż prowadząc działalność gospodarczą w zakresie szkolenia kierowców korzystał z pomocy osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz umowy o dzieło i zlecenia. Umowa o dzieło jest umową rezultatu, zaś umowa zlecenia jest umową wykonania czynności bez względu na ich rezultat. Rezultat polegał na wyszkoleniu kursantów w takim stopniu, aby zdały one egzamin praktyczny z jazdy, co jest potwierdzeniem określonego rezultatu i taki był cel umowy o dzieło zawartej z Ł. O.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

Z dokonanych w sprawie ustaleń wynika, iż odwołujący J. O. prowadzący działalność gospodarczą w zakresie Ośrodka Szkolenia Kierowców od 2000 r. w ramach ośrodka zawierał umowy o dzieło z innymi osobami, z Ł. O. w dniu 03 lipca 2009 r. Na podstawie tej umowy Ł. O. zobowiązał się do wykonania dzieła polegającego na wyszkoleniu kandydatów na kierowców.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwalifikacji prawnej powyższej umowy.

Stosownie do treści art. 627 kc przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przedmiotem umowy jest zatem zobowiązanie do wykonania określonego dzieła (rezultatu pracy), które może mieć charakter materialny jak i niematerialny, musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego, zaś sama umowa jest umową rezultatu. W literaturze podawanym przykładem dzieła o charakterze niematerialnym jest rysunek, plan techniczny, dzieło naukowe, literackie.

Zgodnie zaś z treścią art. 734 § 1 kc, przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, przy czym do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Przedmiotem tej umowy jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu.

Umowa o świadczenie usług jest przykładem umowy starannego działania, podczas gdy umowa o dzieło jest umową rezultatu. Przedmiotem umowy o dzieło jest zatem osiągnięcie z góry oznaczonego wyniku, podczas gdy przedmiotem umowy o świadczenie usług jest jedynie staranne dążenie do osiągnięcia rezultatu, ale jego osiągnięcie nie należy do treści zobowiązania.

Umowy zawartej między miedzy odwołującym a zainteresowanym nie można uznać za umowę o dzieło.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż rzeczywistą wolą stron nie było zawarcie umowy o dzieło, gdyż celem podjętych czynności nie było osiągnięcie konkretnego rezultatu, który podlegałby ocenie. Była to zatem umowa starannego działania, mająca charakter umowy o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zlecenia. Za wykonane czynności, a nie za osiągnięcie rezultatu zainteresowany otrzymywał wynagrodzenie. Ł. O. zobowiązany był do szkolenia kierowców poprzez podejmowanie powtarzających się czynności o tym samym charakterze. Nauka kursantów nie może być potraktowana jako "dzieło". Jednym z kryteriów pozwalających na odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług jest możliwość poddania umówionego rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2000 r., IV CKN 152/00 OSNC 2001/4/63). Taka możliwość w przypadku spornej umowy nie istnieje.

Wynagrodzenie jakie otrzymał Ł. O. wypłacone zostało za wykonane czynności, za przeprowadzoną jazdę, szkolenie kursanta a nie za osiągnięcie rezultatu – nauczenie kierowania pojazdem i zdanie egzaminu.

Z wyjaśnień odwołującego wynika, iż w ramach działalności gospodarczej instruktorzy każdą osobę traktują indywidualnie i osoba, która uczy się jeździć musi nauczyć się jeździć dobrze. Na wyszkolenie takiej osoby przeznacza się 30 godzin, to jednak w stosunku do niektórych osób ilość godzin może być większa. Z reguły jednak po wyczerpaniu 30 godzin jazdy kontakt z tą osobą się kończy, zaś instruktor otrzymuje wynagrodzenie bez względu na to czy kursant nauczył się wszystkich elementów, czy nie. Zapłata dla Ł. O. nie była uzależniona od zdanych egzaminów.

Organ rentowy prawidłowo zatem przyjął, iż wolą stron umowy było świadczenie usług, a nie wykonanie dzieła, gdyż to nie wynik, ale określone działania były istotne dla realizacji umowy i z tych też działań zainteresowany był rozliczany. Wbrew twierdzeniom odwołującego, w sprawie niniejszej znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umów o świadczenie usług, a nie umowy o dzieło.

Z treści art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009, nr 205, poz. 1585 ze zm.) wynika, że osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu oraz rentowym od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Wyżej wymienione osoby nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat (art. 6 ust. 4).

Art. 58 § 1 kc stanowi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna i nie powoduje powstania skutków prawnych. Natomiast art. 83 § 1 kc stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Skoro zatem z zawarciem umowy o świadczenie usług ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego, to podjęcie zatrudnienia w ramach umowy o dzieło w celu uniknięcia tego obowiązku stanowi obejście prawa.

Mając jednak na uwadze, że Ł. O. studiował do 05 października 2009 r. (k. 21) istnieją przesłanki do uznania, że podlegał on obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 6 października 2009 r. do 31 października 2009 r.

W związku z tym na mocy art. 477¹⁴ § 1 i 2 kpc orzeczono jak w wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 kpc