Wyrok z dnia 7 maja 2009 roku, sygn. akt II Ca 237/09

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 26, sierpień 2011 09:39

Sformułowanie „zbiegł z miejsca zdarzenia” użyte w art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.) nie może być utożsamiane z pojęciem „zbiegnięcia z miejsca zdarzenia” funkcjonującym na gruncie prawa karnego materialnego (art. 178 kk). Zastosowanie dyspozycji art. 43 pkt 4 ustawy wymaga  ustalenia, iż sprawca kolizji drogowej opuścił miejsce zdarzenia świadomie, bez spełnienia ciążących na nim obowiązków wynikających z art.16 ustawy, w celu uniknięcia odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę (wina umyślna lub rażące niedbalstwo).

WYROK SĄDU OKRĘGOWEGO W BIAŁYMSTOKU

z dnia 7 maja 2009 r. Sygn. akt II Ca 237/09

Sąd Okręgowy w Białymstoku po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2009 r. w Białymstoku na rozprawie sprawy z powództwa  Towarzystwa Ubezpieczeń SA w W. przeciwko D. G. o zapłatę na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 10 lutego 2009 r. sygn. akt I C  1526/08

1. oddala apelację;
2. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 90 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powódka Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej D. G. kwoty 823,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 31.10.2007 roku do dnia zapłaty oraz obciążenie jej kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

Pozwana D. G. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 10.02.2009 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 823,10 zł z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym w wysokości: 11,5% od dnia 31.10.2007 r. do dnia 14.12.2008 r. i w wysokości 13% od dnia 15.12.2008 r. do dnia zapłaty oraz orzekł o kosztach procesu.

Zgodnie z ustaleniami Sądu Rejonowego w dniu 30.12.2006 roku około godziny  23:28 na ul. B.  w B. doszło do kolizji, której sprawcą była D. G. Pozwana wykonując manewr cofania z miejsca parkingowego na jezdnię najechała tyłem na stojący pod restauracją „U G.” samochód osobowy marki Fiat Uno należący do R. S., po czym nie ustalając skutków zdarzenia, ani nie podając swoich danych personalnych, odjechała w stronę ul. S. Powódka pokryła  szkodę w pojeździe Fiat Uno w kwocie 823,10 zł.

Sąd I instancji przytaczając treść art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 22.05.2003 roku o ubezpieczeniu obowiązkowym, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wskazał, iż ustawa nie definiuje pojęcia „zbiegnięcia” z miejsca zdarzenia, stąd też zdaniem Sądu należy się tu posiłkować pojęciem, jakie funkcjonuje w art. 178 kodeksu karnego i orzecznictwem wypracowanym na jego tle. Zdaniem Sądu I instancji ustawodawca, posługując się tymi samymi pojęciami na gruncie dwóch aktów prawnych, nadał im taką samą treść.

W oparciu o całokształt materiału dowodowego Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, iż pozwana wykonując manewr cofania nie zachowała należytej ostrożności i miała świadomość, że najechała na inny pojazd, po czym w pośpiechu zbiegła z miejsca zdarzenia. Tym samym wypełniona zastała dyspozycja przepisu ar. 43 pkt 4 cytowanej ustawy, dlatego też Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda. Pozwana nie kwestionowała wysokości dochodzonego roszczenia, ani terminu początku biegu dochodzonych odsetek ustawowych. Z tych względów Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 823,10 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami od dnia 31 października 2007 r. O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art. 98 kpc.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 43 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych UFG i PBUK, przez przyjęcie zbiegnięcia przez pozwaną z miejsca kolizji i co się z tym wiąże przyjęcie jej odpowiedzialności na zasadzie regresu;

-  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu poprzez przyjęcie, że pozwana w sposób przemyślany i zawiniony zbiegła z miejsca kolizji, gdy tymczasem pozwana jedynie oddaliła się z miejsca zdarzenia nie mając na celu uniknięcia odpowiedzialności za skutki zdarzenia.

Wskazując na powyższe uchybienia wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie prowadzi do wniosku, iż Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Zarzuty zawarte w apelacji sprowadzają się w zasadzie do nieuzasadnionej polemiki z ustaleniami Sądu I instancji, przy czym skarżąca nie poparła swych twierdzeń jakimikolwiek dowodami.

Na wstępie należy wskazać, iż w ocenie Sądu Okręgowego sformułowanie „zbiegł z miejsca zdarzenia” użyte w art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.) nie może być utożsamiane z pojęciem  zbiegnięcia z miejsca zdarzenia funkcjonującym na gruncie prawa karnego materialnego (art. 178 kk). Nie sposób przyjmować, by ustawodawca nadał takie samo znaczenie pojęciu funkcjonującemu w kodeksie karnym, jak i w powołanej wyżej ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych. Zasady odpowiedzialności, pojęcie winy oraz fakt, iż oba akty prawne regulują prawnie różne sfery stosunków, przemawiają przeciwko automatycznemu przenoszeniu definicji funkcjonujących na gruncie prawa karnego na grunt prawa cywilnego. Dlatego też Sąd Okręgowy nie podziela rozważań prawnych poczynionych w tym przedmiocie przez Sąd Rejonowy.

Niewątpliwie jednakże zastosowanie dyspozycji art. 43 pkt 4 ustawy wymaga  ustalenia, iż sprawca kolizji drogowej opuścił miejsce zdarzenia świadomie, bez spełnienia ciążących na nim obowiązków, w celu uniknięcia odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę. Treść powołanego wyżej przepisu należy interpretować w powiązaniu z normą wyrażoną w art. 16 ustawy, określającą obowiązki osób objętych ubezpieczeniem obowiązkowym, uczestniczących w zdarzeniu. Zgodnie z treścią ustępu 2 powołanego przepisu, w przypadku zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym mowa w art. 4 pkt 1-3 (a zatem również objętego ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych), uczestnicząca w nim osoba objęta tym ubezpieczeniem jest obowiązana do udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia niezbędnych informacji koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia, jak też do niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje.

Jak trafnie wskazuje się w piśmiennictwie, uchybienie powyższym obowiązkom musi mieć swoje podłoże w winie umyślnej lub rażącym niedbalstwie, a nadto musi powodować określone skutki, przy czym to zakład ubezpieczeń musi wykazać obie okoliczności, by móc zastosować jakiekolwiek sankcje wobec uczestników zdarzenia (Zob. M.Capik, Co innego powiadomienie, co innego wezwanie, Rzeczpospolita 2004/1/19).

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie jest jednoznacznie niekorzystny dla pozwanej i przeczy jej twierdzeniom, iż z miejsca zdarzenia oddaliła się nie mając na celu uniknięcia odpowiedzialności za skutki kolizji. Z zeznań świadka R. S.  przesłuchanego w niniejszej sprawie, jak też z zeznań  naocznego świadka zdarzenia M.Cz. przesłuchanego w sprawie o sygn. akt XIII W 734/07 oraz z zapisu monitoringu ulicznego wynika, że pozwana po opuszczeniu klubu „M.” wraz z dwoma osobami wsiadła do samochodu osobowego Opel Tigra, a następnie wykonując z normalną prędkością manewr cofania uderzyła w zaparkowany po drugiej stronie jedni pojazd marki Fiat Uno. W momencie, gdy z pojazdu Fiat Uno zaczął wysiadać jego pasażer, pojazd kierowany przez pozwaną gwałtownie ruszył i przyspieszając oddalił się w kierunku ulicy S. Nagła zmiana reakcji kierowcy i gwałtowne przyspieszenie znajduje uzasadnienie wyłącznie przy założeniu, iż pozwana, mając świadomość uszkodzenia pojazdu Fiat Uno, dążyła do uniknięcia odpowiedzialności. Oddalając się z miejsca kolizji niewątpliwie zmierzała do uniemożliwienia zidentyfikowania jej osoby jako sprawcy szkody. Zakres szkód wyrządzonych w samochodzie Fiat Uno, a mianowicie znaczne wgniecenie przedniego  lewego błotnika i  przednich lewych drzwi  (materiał poglądowy w aktach szkody – k. 9), które skutkowało wymianą części, świadczy jednoznacznie o tym, że siła uderzenia była znaczna i musiała zostać odczuta przez pasażerów Opel Tigra. Nadto zgodnie z zeznaniami właściciela uszkodzonego pojazdu, z informacji udzielonych mu przez kolegę, który pozostał wewnątrz Fiata Uno wynikało, że uderzenie było na tyle mocne, iż zatrzęsło samochodem. Wobec powyższego nie sposób twierdzić, iż pozwana była nieświadoma zaistniałej stłuczki, zwłaszcza, iż pasażer pojazdu Fiat Uno zareagował natychmiast, opuszczając pojazd i spisując numery rejestracyjne samochodu kierowanego przez pozwaną. Zasady doświadczenia życiowego przeczą tym samym twierdzeniom pozwanej, iż nie zbiegła z miejsca zdarzenia, a jedynie odjechała, nie mając świadomości, iż doszło do kolizji.

Nie bez znaczenia w sprawie pozostaje, iż w toku postępowania o wykroczenie w sprawie o sygn. akt XIII W  734/07 Sądu Rejonowego w Białymstoku D. G. przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu, a mianowicie do tego, że w dniu 30.12.2006 roku około godziny 23.25 w B. na ul. B. kierując samochodem marki Opel Tigra nr rej…. w trakcie wykonywania manewru z zatoki parkingowej na jezdnię nie zachowała  szczególnej ostrożności, w wyniku czego uderzyła w zaparkowany  samochód osobowy marki Fiat Uno nr rej…., po czym nie podając danych personalnych oraz ubezpieczenia pojazdu w zakresie OC oddaliła się z miejsca kolizji, za który to czyn została prawomocnie ukarana wyrokiem z dnia 30 marca  2007 r. Wprawdzie zgodnie z art. 11 kpc sąd w postępowaniu cywilnym jest związany wyłącznie ustaleniami wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, lecz  prawomocny wyrok wydany w postępowaniu w sprawach o wykroczenie  nie pozostaje zupełnie bez znaczenia. D. G. w tamtejszym postępowaniu przyjęła bez zastrzeżeń ukaranie grzywną zarówno za spowodowanie kolizji, jak też za oddalenie się z miejsca wypadku. W świetle powyższego, jak też z uwagi na zeznania świadków oraz zakres uszkodzeń powstałych w pojeździe Fiat Uno, należy stwierdzić, iż pozwana w sposób świadomy i celowy opuściła miejsce zdarzenia nie udzielając poszkodowanemu informacji o swych danych personalnych, ani danych zawartej umowy ubezpieczenia.

W toku postępowania strona powodowa udowodniła zatem, iż pozwana bezpośrednio po zdarzeniu miała świadomość uderzenia w inny pojazd i celowo (wina umyślna) opuściła miejsce kolizji. Skarżąca nie zdołała zaś wykazać okoliczności przeciwnych. Dlatego też  przepis art. 43 pkt 4 cytowanej ustawy znajduje zastosowanie w sprawie.

Reasumując, Sąd Rejonowy nie dopuścił się uchybień zarzuconych w apelacji. W postępowaniu pierwszoinstancyjnym wyjaśniono wszystkie istotne dla rozpatrywanej sprawy okoliczności, które następnie rozważone w sposób wszechstronny, logiczny, jasny i zgodny z obowiązującym prawem, stały się podstawą trafnego rozstrzygnięcia.

W tym stanie rzeczy apelacja, jako pozbawiona uzasadnionych podstaw, podlegała oddaleniu na mocy art. 385 kpc.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu wyrażoną w art. 98 kpc, zaś ich wysokość ustalono w oparciu o § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.).