Wyrok z dnia 16 września 2010 roku, sygn. akt V Pa 88/10

Nadużycie przez pracodawcę swojej ekonomicznej przewagi przez zawieranie umów terminowych w celu obejścia przepisów o ochronie bezterminowego stosunku pracy umożliwia uznanie klauzuli terminu za nieważną na podstawie art. 58 § 1 KC w zw. z art. 300 KP. W pracowniczych zobowiązaniach umownych prymatem winna być umowa o pracę na czas nieokreślony, a zawieranie terminowych umów o pracę uzasadnione jest wyłącznie wtedy, gdy szczególne przepisy ustawowe określają okoliczności i przesłanki dopuszczalności zawierania takich umów, bądź gdy strony jednoznacznie zmierzały do zawarcia terminowego kontraktu pracowniczego, któremu nie sprzeciwia się poczucie sprawiedliwości.

Sygn. akt V  Pa 88/10

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2010 r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Krupińska

Sędziowie: SSO Helena Mironiuk, SSR del. Tomasz Kałużny (spr.)

Protokolant: Bożena Radziusz

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2010 roku w Białymstoku

sprawy z powództwa R.M.

przeciwko E.D. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą ………..w Siemiatyczach

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji R.M.

od wyroku Sądu Rejonowego Sądu Pracy w Bielsku Podlaskim

z dnia 1 lipca 2010 roku sygn. akt IV P  33/10

1. Zmienia zaskarżony wyrok w całości i przywraca powoda R.M. do pracy u pozwanej E.D. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą ………. A.E. D. w Siemiatyczach na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i w pozostałym zakresie na dotychczasowych warunkach pracy i płacy.
2. Zasądza od pozwanej E.D. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą "……." A.E. D. w Siemiatyczach na rzecz powoda R.M. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.
3. Nakazuje pobrać od pozwanej E.D. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą "….." A.E.D.
   w Siemiatyczach na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1933 (jeden tysiąc dziewięćset trzydzieści trzy) złote tytułem opłaty sądowej, od której powód był zwolniony.

UZASADNIENIE

Powód R.M. wystąpił z powództwem przeciwko E.D.prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą …….. A.E. D. w Siemiatyczach wnosząc o ustalenie, iż od dnia 1 stycznia 2009 roku łączy go z pozwaną umowa o pracę na czas nieokreślony oraz o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za naruszające przepisy prawa pracy i w związku z tym przywrócenie do pracy lub zasądzenie stosownego odszkodowania. W uzasadnieniu pozwu powód podnosił, iż umowa o pracę z dnia 1 stycznia 2009 r. była trzecią w kolejności umową i związku z tym winien zostać zatrudniony na czas nieokreślony. Nadto w toku postępowania powód wskazywał, iż pracodawca zawierał wielokrotnie umowy terminowe wyłącznie celem łatwości w rozwiązaniu przedmiotowego stosunku pracy i stąd działanie pracodawcy należy kwalifikować, jako obejście przepisów prawa pracy, ich społeczno – gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego.

Pozwana E.D. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą …..A.E. D. w Siemiatyczach wnosiła o oddalenie powództwa podnosząc, iż art. 25¹ KP nie może mieć do powoda zastosowania i stąd powód pozostawał w stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony. Nadto pozwana wskazywała, iż zatrudnianie pracowników na czas określony było uzasadnione produkcją sezonową, sytuacją na rynku odbiorców oraz zmianami technologicznymi w przedsiębiorstwie pozwanej i w związku z tym nie stanowiło obejścia przepisów prawa.

Wyrokiem z dnia 1 lipca 2010 roku, sygn. IV P 33/10, Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Bielsku Podlaskim IV Wydział Pracy oddalił powództwo rozstrzygając nadto o kosztach postępowania. Sąd I instancji poczynił w sprawie ustalenia w zakresie pozostawania powoda w stosunku pracy z A.D. a następnie E.D. prowadzącymi działalność gospodarczą pod nazwą …. A.E. D. w Siemiatyczach oraz zawierania terminowych umów o pracę na okres od dnia 1 czerwca 1998 roku do dnia 31 sierpnia 1998 roku, od dnia 1 września 1998 roku do dnia 20 grudnia 1998 roku, od dnia 21 grudnia 1998 roku do dnia 31 grudnia 2001 roku, od dnia 3 kwietnia 2002 roku do dnia 31 grudnia 2006 roku, od dnia 1 stycznia 2007 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku oraz od dnia 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2012 roku. Zgodnie z warunkami zawartych umów o pracę powód zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy jako pakowacz, a od stycznia 2009 roku jako operator wózka widłowego. Każda z okresowych umów o pracę, w tym również ostatnia, zawierała klauzulę o możliwości jej wypowiedzenia za dwutygodniowym wypowiedzeniem. W dniu 14 maja 2010 roku pozwany doręczył powodowi oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 29 maja 2010 roku.

Na podstawie poczynionych ustaleń Sąd Rejonowy rozważał, czy przepis art. 25¹ § 1 KP miał zastosowanie w stosunku do powoda, przy uwzględnieniu art. 15 ustawy z dnia 14 listopada 2003 roku o zmianie ustawy Kodeks Pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.2003.213.2081) zgodnie z którym przepis art. 25¹ KP w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do umów o pracę zawartych lub zmienianych w sposób określony w tych przepisach od dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej. Przy uwzględnieniu okoliczności przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej w dniu 1 maja 2004 roku, Sąd Rejonowy wskazał, że przepis 25¹ § 1 KP odnosi się do umów zawartych po dniu 1 maja 2004 roku i stąd żadna z zawartych pomiędzy stronami umów o pracę nie przekształciła się z mocy prawa w umowę zawartą na czas nieokreślony. Nadto Sąd I instancji wskazał, że Kodeks pracy różnicuje skutki niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy w zależności od tego, czy jest to umowa na czas nieokreślony, czy też umowa terminowa podkreślając, iż w art.50 KP określone zostało roszczenie odszkodowawcze przysługujące pracownikowi w związku z wypowiedzeniem terminowej umowy o pracę z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów. Dokonując wykładni obowiązujących przepisów w odniesieniu do poczynionych w sprawie ustaleń Sąd I instancji stwierdził, iż wypowiedzenie powodowi umowy o pracę spełniało wymogi z art.30 §1 pkt.2, § 2¹, §3 i § 5 KP oraz art. 33 KP, bowiem decyzja pracodawcy dotycząca wypowiedzenia powodowi umowy o pracę nie narusza przepisów o wypowiadaniu okresowych umów o pracę. Sąd I instancji wskazał nadto, iż nie można podzielić stanowiska powoda sprowadzającego się do twierdzenia, że pozwany pracodawca zawierając terminowe umowy o pracę dążył do obejścia przepisów prawa pracy w zakresie zatrudniania pracowników. Sąd Rejonowy podkreślił, iż obowiązujące przepisy przewidują możliwość zawierania okresowych umów o pracę bez wskazania czasokresu ich trwania i wprawdzie typem podstawowym, standardem prawa pracy jest umowa o pracę na czas nieokreślony, to jednak odstąpienie od standardu umowy na czas nieokreślony może nastąpić w okolicznościach, które są odpowiednie dla umów terminowych np. wykonywania zadań oznaczonych w czasie. W ocenie Sądu I instancji należało uznać, iż żadna z okresowych umów o pracę zawarta pomiędzy stronami przedmiotowego stosunku pracy nie była umową długoterminową. Nadto na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego należało stwierdzić, iż zawieranie terminowych umów o pracę z niektórymi pracownikami pozwanego zakładu pracy wymuszone było sezonową produkcją kostki brukowej, sytuacją na rynkach zbytu, sytuacją na rynkach odbiorców oraz zmianą procesów technologicznych u pozwanego. Dokonując analizy zeznań przesłuchanych w toku postępowania świadków Sąd I instancji stwierdził, iż w ustalonych w sprawie okolicznościach pracownicy pozwanego pracodawcy nie chcieli zawierać krótkotrwałych umów okresowych i dlatego pracodawca nawiązywał z nimi dłuższe umowy o pracę, co miało również wpływ na psychiczny odbiór przez pracowników pewnej stabilności zatrudnienia. Powyższe okoliczności zadecydowały w ocenie Sądu o zatrudnieniu powoda na podstawie okresowych umów o pracę, przy uwzględnieniu okoliczności, iż w trakcie trwania przedostatniej umowy o pracę powód zachorował i przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, a następnie na świadczeniu rehabilitacyjnym i w związku z wątpliwościami odnośnie stanu zdrowia pracownika uzasadnione okazało się zawarcie z powodem ostatniej terminowej umowy o pracę. Sąd I instancji poczynił nadto ustalenia odnośnie przyczyny wypowiedzenia powodowi umowy o pracę wskazując, iż wyłączną przyczyną wypowiedzenia powodowi umowy o pracę było niewłaściwe wykonywanie obowiązków pracowniczych. Podsumowując Sąd Rejonowy stwierdził, iż pozwany pracodawca zawierając z powodem okresowe umowy o pracę, nie dążył do obejścia przepisów prawa pracy w zakresie zatrudniania pracowników, a działanie pracodawcy w tym zakresie nie było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a tym samym nie zmierzało do obejścia prawa. Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd orzekł jak w powołanym wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 58 KC w zw. z art. 300 KP, poprzez niewłaściwą jego wykładnię polegającą na przyjęciu, iż działania pracodawcy polegające na podpisywaniu z pracownikiem kolejnych długoterminowych umów na czas określony nie spełnia przesłanek uznania ich za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub mające na celu obejście ustawy. Nadto naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na jego wynik, a w szczególności art. 233 KPC poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, potraktowania materiału dowodowego sprawy w sposób wybiórczy i oparcie orzeczenia wyłącznie na twierdzeniach pozwanej, sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, iż podpisywanie umów terminowych uzasadnione było względami technologicznymi zakładu pracy, podczas gdy na powyższą okoliczność nie zostały przedstawione żadne fakty ani dowody oraz sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że umowy podpisane z powodem nie mogą być uznane za długoterminowe albowiem obejmowały one okres od 1 do 3 lat, podczas gdy trzy ostatnie umowy zawarte były kolejno na 4,5 roku, 2 lata, 4 lata. Mając powyższe zarzuty na uwadze powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wydanie rozstrzygnięcia zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie o uchylenie wyroku Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługuje na uwzględnienie i dlatego zaskarżony wyrok podlegał zmianie.

Bezsporny w niniejszym postępowaniu stan faktyczny sprowadził się do ustalenia niekwestionowanych przez strony okoliczności zatrudnienia powoda u pozwanego pracodawcy na podstawie umów o pracę zawieranych na okresy: od dnia 1 czerwca 1998 roku do dnia 31 sierpnia 1998 roku, od dnia 1 września 1998 roku do dnia 20 grudnia 1998 roku, od dnia 21 grudnia 1998 roku do dnia 31 grudnia 2001 roku, od dnia 3 kwietnia 2002 roku do dnia 31 grudnia 2006 roku, od dnia 1 stycznia 2007 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku oraz od dnia 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2012 roku. Bezspornie również w ostatniej zawartej pomiędzy stronami umowie o pracę na okres od dnia 1 stycznia 2009 roku do 31 grudnia 2012 roku ujęto klauzulę o możliwości jej wypowiedzenia i w związku z powyższym skuteczne okazało się oświadczeniem pracodawcy z dnia 14 maja 2010 roku w przedmiocie wypowiedzenia powodowi umowy o pracę z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 29 maja 2010 roku.

Spór w niniejszym postępowaniu sprowadził się do weryfikacji prawidłowości wielokrotnego zawierania z powodem umów terminowych przez pryzmat ewentualnego obejścia przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego oraz konsekwencji uznania ewentualnej niedopuszczalności zawierania z powodem umów terminowych i podlegania przedmiotowego stosunku pracy przepisom prawa pracy w zakresie umów o pracę na czas nieokreślony.

W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowo Sąd I instancji dokonał wstępnie analizy obowiązujących regulacji prawnych w zakresie możliwości uznania zawarcia z powodem kolejnej umowy o pracę na czas określony, jako równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony przez pryzmat stosowania art. 25¹ KP w zw. z art.15 powołanej ustawy z dnia 14 listopada 2003 roku o zmianie ustawy Kodeks Pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Sąd I instancji na podstawie powołanych regulacji wywiódł w nawiązaniu do bezspornie ustalonych okoliczności, iż przepis art. 25¹ § 1 KP odnosi się do umów zawartych po dniu 1 maja 2004 roku i stąd żadna z zawartych pomiędzy stronami umów o pracę nie przekształciła się na podstawie analizowanych przepisów z mocy prawa w umowę zawartą na czas nieokreślony. Mimo jednak prawidłowego odniesienia do obowiązujących przepisów prawa Sąd I instancji nie dokonał w ocenie Sądu Okręgowego wykładni wskazanych regulacji prawa krajowego przez pryzmat prawa unijnego, a szczególnie w świetle brzmienia i celów Dyrektywy Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 roku dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) (Dz.U.UE.L.99.175.43). Wprawdzie w niniejszym postępowaniu pracodawcą jest podmiot prywatny, a postanowienia dyrektyw, jeżeli są bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne, mogą wywierać skutek bezpośredni tylko w sporze jednostki z państwem lub podmiotem publicznym, który w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości jest uznawany za emanację państwa, jednak sąd krajowy nie jest w ocenie Sądu Okręgowego zwolniony z obowiązku dokonywania wykładni prawa krajowego w duchu unijnych regulacji prawnych. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu postanowienia z dnia 13 października 2009 roku, w sprawie II PZP 10/09 (LEX nr 551891), iż w przypadku braku na podstawie ustalonego stanu faktycznego możliwości zapewnienia zastosowania art.25¹ KP sąd rozstrzygający sprawę powinien rozważyć, czy w systemie prawa pracy nie ma innych przepisów, których zastosowanie zapewniałoby osiągnięcie celu wymaganego przez klauzulę 5 porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony stanowiącego załącznik do powołanej wyżej Dyrektywy Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 roku w zakresie wprowadzania przez Państwa Członkowskie środków zapobiegania nadużyciom wynikającym z wykorzystywania kolejnych umów o pracę lub stosunków pracy zawieranych na czas określony. Zgodnie z powołaną klauzulą 5 porozumienia ramowego w celu zapobiegania nadużyciom państwa członkowskie wprowadzają środki przewidujące obiektywne powody uzasadniające odnowienie umów terminowych, maksymalną łączną długość kolejnych umów zawieranych na czas określony lub liczbę odnowień takich umów, przy czym ustalają również na jakich warunkach umowy zawarte na czas określony będą uważane za „kolejne” lub za umowy o pracę zawarte na czas nieokreślony. Nadto zgodnie z pkt.6 i 7 postanowień ogólnych powołanego załącznika do Dyrektywy Rady 99/70/WE umowy o pracę zawierane na czas nieokreślony są powszechną formą stosunku pracy i przyczyniają się do podnoszenia jakości życia zainteresowanych pracowników oraz do podnoszenia efektywności, przy czym korzystanie z umów o pracę zawieranych na czas określony, oparte na obiektywnych przesłankach, jest środkiem zapobiegania nadużyciom. Wobec poczynionych w niniejszym postępowaniu wywodów w zakresie braku możliwości zapewnienia w drodze wykładni prawa zastosowania powołanego art.25¹ KP należało w ocenie Sądu Okręgowego dokonać wnikliwej analizy obowiązujących regulacji w odniesieniu do poczynionych w sprawie ustaleń, w szczególności w zakresie powodów i okoliczności uzasadniających zawieranie i odnawianie z powodem umów terminowych, w tym przez pryzmat maksymalnej długości kolejnych umów i całego okresu zatrudnienia na podstawie umów na czas określony oraz finalnie dokonać weryfikacji, czy wielokrotne zawieranie z powodem wieloletnich umów terminowych można ocenić przez pryzmat ewentualnego obejścia przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd I instancji ustalił, iż strony przedmiotowego stosunku pracy wprawdzie zgodnie zawierały umowy o pracę na czas określony, jednak Sąd I instancji nie wywiódł z okoliczności zawierania umów terminowych jakichkolwiek powodów ustalania terminowego zatrudnienia w interesie obu stron przedmiotowego stosunku pracy, w szczególności przy uwzględnieniu braku mechanizmów gwarantujących powodowi faktyczną stabilizację zatrudnienia. W ocenie Sądu Okręgowego zawieranie umów terminowych leżało wyłącznie w interesie pozwanego pracodawcy i korespondowało z zasadniczym zamiarem ewentualnego rozwiązania przedmiotowego stosunku pracy. Zawarcie w terminowych umowach o pracę klauzuli przewidującej możliwość rozwiązania umowy wieloletniej za dwutygodniowym wypowiedzeniem gwarantowało pracodawcy ewentualność rozwiązania umowy o pracę praktycznie w każdej chwili i to bez wskazania przyczyny wypowiedzenia. W ustalonym w sprawie stanie faktycznym pozwany pracodawca faktycznie skorzystał z możliwości rozwiązania terminowej umowy o pracę przed upływem terminu, na jaki została zawarta potwierdzając realizację zamiaru ujawnionego przy zawieraniu umowy wieloletniej bez gwarancji stabilizacji zatrudnienia powoda w okolicznościach zawierania kilkakrotnie umów terminowych przez długoletni okres zatrudnienia powoda u pozwanego pracodawcy. Należy przy tym podkreślić, iż w toku postępowania nie wykazano żadnych powodów i zasadności zawierania wieloletnich umów terminowych w związku z podnoszoną sezonowością produkcji, czy względami wynikającymi z wprowadzanych zmian technologii produkcji. Sezonowość produkcji może bowiem uzasadniać zawieranie umów terminowych na kilka miesięcy z przerwami w okresie ograniczania produkcji, a zmiany technologiczne nie mogły dotyczyć powoda, który faktycznie wykonywał proste czynności przez kilkanaście lat zatrudnienia u pozwanego pracodawcy. W ocenie Sądu Okręgowego błędnie Sąd I instancji wywiódł, iż zawieranie terminowych umów o pracę z niektórymi pracownikami pozwanego zakładu pracy wymuszone było sezonową produkcją kostki brukowej oraz sytuacją na rynkach zbytu i rynkach odbiorców. Błędnie również Sąd I instancji wywiódł na podstawie poczynionych ustaleń, iż pracownicy pozwanego pracodawcy nie chcieli zawierać krótkotrwałych umów okresowych i dlatego pracodawca nawiązywał wieloletnie umowy o pracę na czas określony w trosce o psychiczny odbiór przez pracowników pewnej stabilności zatrudnienia. W ocenie Sądu Okręgowego należy wskazać, iż obok ewidentnego braku po stronie powoda jakichkolwiek korzyści z zawierania wieloletnich umów terminowych, powód ponosił faktycznie ryzyko utraty pracy w przypadku odmowy podpisania umowy terminowej wobec braku oferty kontynuacji zatrudnienia na podstawie umowy na czas nieokreślony. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zawieranie umów terminowych winno zakładać istnienie usprawiedliwionego interesu obu stron stosunku pracy, przy czym sytuacja usprawiedliwionego uzgodnienia powstaje wtedy, gdy uzgodnienie umowy na czas określony łącznie z mechanizmami zabezpieczającymi osiągnięcie umówionego celu nie godzi w społeczno-gospodarcze przeznaczenie umowy na czas określony i nie zmierza do obejścia przepisów o zatrudnieniu bezterminowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 20007 r., II PK 49/2007, OSNP 2008, nr 21-22, poz. 317). Jak wskazano powyżej w okolicznościach przedmiotowej sprawy trudno jest przyjąć, że zawarcie umowy terminowej było zgodne z usprawiedliwionym interesem powoda, w szczególności wobec wieloletniego oczekiwania na propozycję kontynuacji zatrudnienia na podstawie umowy na czas nieokreślony. W ocenie Sądu Okręgowego pozwany pracodawca wykorzystał w stosunku do powoda przewagę ekonomiczną oferując wyłącznie wielokrotnie zatrudnienie na wieloletnie umowy na czas określony z możliwością wcześniejszego wypowiedzenia tych umów, przy uwzględnieniu, że powód był długoletnim pracownikiem pozwanej i faktycznie przez okres prawie 12 lat wykonywał czynności pracownicze w ramach zatrudnienia u pozwanego pracodawcy. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego należało uznać, iż przy zawieraniu z powodem umów terminowych pozwany pracodawca nie brał pod uwagę żadnych okoliczności związanych z sezonowością produkcji, ewentualnymi zmianami technologicznymi, czy też stanem zdrowia powoda. Należy przy tym wskazać, iż umowy o pracę zawierane były na okresy wieloletnie, a więc pracodawca musiał przewidywać pewną wieloletnią ciągłość produkcji i stan zdrowia powoda potwierdzony zaświadczeniem o zdolności do pracy gwarantujący realizację powierzanych zadań w wieloletniej perspektywie terminowych umów o pracę. Wobec powyższego słuszne okazały się sprecyzowane w apelacji zarzuty sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, bowiem w ocenie Sądu Okręgowego nie wykazano w toku postępowania przed Sądem I instancji jakichkolwiek okoliczności uzasadniających w interesie obu stron przedmiotowego stosunku pracy zawieranie wielokrotnie wieloletnich umów terminowych w odniesieniu do ogólnego okresu zatrudnienia powoda u pozwanego pracodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego słuszny okazał się również zarzut naruszenia wskazanych przepisów prawa materialnego, bowiem na podstawie bezspornie ustalonych okoliczności, jak również w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy należało uznać zawieranie z powodem wielokrotnie wieloletnich umów terminowych w celu obejścia prawa. Nadużycie przez pracodawcę swojej ekonomicznej przewagi przez zawieranie umów terminowych w celu obejścia przepisów o ochronie bezterminowego stosunku pracy umożliwia bowiem uznanie klauzuli terminu za nieważną na podstawie art. 58 § 1 KC z zw. z art. 300 KP (tak też: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1998 r., III ZP 52/97, OSNAPiUS 1998 nr 19, poz. 558, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 20005 r., II PK 294/04, OSNP 2006, nr 13-14, poz. 207). W pracowniczych zobowiązaniach umownych prymatem winna być umowa o pracę na czas nieokreślony, a zawieranie terminowych umów o pracę uzasadnione jest wyłącznie wtedy, gdy szczególne przepisy ustawowe określają okoliczności i przesłanki dopuszczalności zawierania takich umów, bądź gdy strony jednoznacznie zmierzały do zawarcia terminowego kontraktu pracowniczego, któremu nie sprzeciwia się poczucie sprawiedliwości. Należy przy tym raz jeszcze wskazać na nadmierne korzystanie przez pracodawców z zawierania umów terminowych wyłącznie celem zagwarantowania możliwości rozwiązywania tych umów bez wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony i stąd należy w pełni podzielić argumentację przedstawioną w zdaniu odrębnym sędzi Trybunału Konstytucyjnego Teresy Liszcz do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 grudnia 2008 r., sygn. akt P 48/07 (OTK-A 2008/10/173, Dz.U.RP 2008/219/1409) dotyczącą oceny korzystania z możliwości wypowiadania umów terminowych bez podania przyczyny w kategoriach niezgodności z zasadą sprawiedliwości i równości, jak również przejawów dyskryminacji pracownika zatrudnianego na podstawie umowy na czas określony przy ewidentnym braku trwałości stosunku pracy. Na marginesie należy również podkreślić regulację określoną w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz. U. 2009, nr 125, poz. 1035), zgodnie z którą okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 24 miesięcy. Wprawdzie powołana regulacja nie ma zastosowania w niniejszym postępowaniu, ale potwierdza pośrednio wyjątkowość zawierania umów terminowych względem prymatu zawierania w stosunkach pracy umów na czas nieokreślony z ograniczeniem w interesie obu stron stosunku pracy łącznego okresu kolejnych umów terminowych do 2 lat. W ocenie Sądu Okręgowego zarówno zmiany obowiązujących regulacji wypracowywane w ramach konsultacji społecznych, jak również dorobek judykatury korespondują z prounijną wykładnią krajowych przepisów gwarantujących ochronę praw pracowniczych bez uszczerbku uprawnień pracodawców. Istota bowiem pracowniczych stosunków zobowiązaniowych opiera się na realizacji założeń i motywów precyzyjnie wskazanych w powołanej wyżej Dyrektywie Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 roku sprowadzających się do gwarantowania poprawy warunków życia i pracy pracowników w ramach negocjowania porozumień modernizujących organizację pracy celem uczynienia przedsiębiorstw produktywnymi i konkurencyjnymi przez pryzmat osiągnięcia koniecznej równowagi pomiędzy elastycznością i bezpieczeństwem (pkt.3 i 6 motywów powołanej Dyrektywy Rady 99/70/WE). Powyższe znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, który w wyroku z dnia 13 września 2007 r., w sprawie C-307/05 (LEX nr 309599) stwierdził, iż powołana Dyrektywa Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotycząca porozumienia ramowego zawartego przez UNICE, CEEP, ETUC w sprawie pracy na czas określony i samo porozumienie ramowe zawarte w dniu 18 marca 1999 r. mają zastosowanie do ogółu pracowników świadczących pracę za wynagrodzeniem w ramach łączącego ich z pracodawcą stosunku pracy na czas określony, a państwa członkowskie mają w istocie obowiązek zagwarantowania osiągnięcia rezultatu narzuconego przez prawo wspólnotowe między innymi w ocenie Sądu Okręgowego w ramach prounijnej wykładni obowiązujących przepisów prawa krajowego .

Biorąc powyższe pod uwagę, a w szczególności w związku z uznaniem zawierania z powodem terminowych umów o pracę z obejściem obowiązujących przepisów prawa pracy i ich społeczno – gospodarczego przeznaczenia należało uznać, iż przedmiotowy stosunek pracy podlega przepisom prawa pracy o umowie na czas nieokreślony (podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 października 2007 roku, w sprawie II PK 49/2007, OSNP 2008/21-22 poz. 317). Zgodnie z art.30 § 4 KP w oświadczeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę na czas nieokreślony winna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie, a w ustalonym stanie faktycznym pracodawca nie wskazał przyczyny wypowiedzenia powodowi umowy o pracę, co stanowi naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów. W razie ustalenia zgodnie z art. 45 §1 KP, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Wobec powyższego powództwo o przywrócenie do pracy podlegało uwzględnieniu i stąd zgodnie z art. 386§1 KPC w związku powołanymi wyżej przepisami orzeczono jak w pkt. I sentencji z przesądzeniem kontynuacji zatrudnienia powoda u pozwanego pracodawcy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 KPC w myśl zasady odpowiedzialności za wynik procesu, przy czym o kosztach zastępstwa procesowego za obie instancje orzeczono na mocy § 11 ust. 1 pkt 1 i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U.2002, nr 123, poz.1059 ze zm.). Na mocy art. 113 ust. 1 w/w ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1933 zł tytułem opłaty od pozwu, od której uiszczania powód był zwolniony przy uwzględnieniu stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 5 marca 2007 r. w sprawie I  PZP 1/07 (OSNP 2008, nr 19-20, poz. 269).