Wyrok z dnia 17 czerwca 2011 roku, sygn. akt VII Ga 92/11

Początkową datą od jakiej można żądać odsetek ustawowych jest dzień następujący po dniu oznaczonym jako termin płatności, natomiast datą końcową naliczania odsetek ustawowych jest dzień zapłaty.

Sygn. akt VII Ga 92/11

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2011 roku

Sąd Okręgowy Sąd Gospodarczy w Białymstoku

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jarosław Marek Kamiński

Sędziowie: SSO Jerzy Fiedoruk

SSR del. Julita Uryga

protokolant Natalia Sieredyńska

na rozprawie w dniu 17 czerwca 2011 roku w Białymstoku

rozpoznał sprawę

z powództwa A spółki akcyjnej

przeciwko B

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego Sądu Gospodarczego w Białymstoku

z dnia 31 marca 2011 r. sygn. akt VIII GC 778/10

1. Zmienia zaskarżony wyrok w pkt. 1 w ten sposób, że zasądzoną w nim kwotę 11.669, 92 zł podwyższa do kwoty 12.193,80 zł. ( dwanaście tysięcy sto dziewięćdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) i w pkt. 3 w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.881 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

2. Oddala apelację w pozostałym zakresie.

3. Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 100,00 zł. tytułem zwrotu części kosztów procesu za drugą instancję.

UZASADNIENIE

Powódka A Spółka Akcyjna wniosła o zasądzenie od pozwanej B prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe B kwoty 13.186,75 zł z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu, tytułem odsetek za opóźnienie w płatnościach należności, za kupiony od powódki gaz.

W dniu 15.10.2010 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym uwzględnił żądanie powódki w całości (sygn. akt VIII GNc 3096/10).

W sprzeciwie od tego nakazu pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości podnosząc, iż dochodzone przez powódkę roszczenie o odsetki nie istnieje, ponieważ strony uzgodniły 21– dniowy, a nie 14- dniowy termin płatności faktur. Pozwana zatem dokonując wpłaty przed upływem 21– dniowego terminu, nie pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem swojego świadczenia. Ponadto roszczenie o zapłatę odsetek naliczonych za okres przed 5.10.2008 r.- w ocenie pozwanej- przedawniło się i powódka nie może go skutecznie dochodzić.

Wyrokiem z dnia 31 marca 2011 roku, w sprawie VIII GC 778/10 Sąd Rejonowy w Białymstoku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 11.669,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym od dnia 5.10.2010 r. do dnia zapłaty. Oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach procesu.

Sąd ten ustalił, iż bezspornym pozostawało, że pozwana kupowała od powódki towar, za który to towar powódka wystawiła pozwanej faktury wyszczególnione w notach odsetkowych (o numerach 7/07/2009, 22/08/2009 i 3/09/2010) oraz, że powódka dokonywała za nie zapłaty po upływie 14– dniowego terminu wskazanego w tychże fakturach. Spornym natomiast, zdaniem Sądu, pozostawało, jaki termin płatności za nabywany od powódki towar faktycznie obowiązywał pozwaną i czy powódka prawidłowo dokonała naliczenia odsetek za ewentualne okresy opóźnienia.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym zeznań świadków C i D, Sąd I instancji uznał, iż strony uzgodniły, że terminem płatności jest co do zasady określony w fakturach termin 14-dniowy, liczony od daty wystawienia faktury. Jednak, o ile pozwana zapłaci należność z faktury w terminie do 21 dnia od jej wystawienia, odsetki za opóźnienie nie będą przez powódkę naliczane. D zeznał bowiem, że będąc kierownikiem regionu powódki, sam zaproponował pozwanej 21– dniowy termin rozliczeń i ulgę w naliczaniu odsetek pod warunkiem zachowania tego terminu. C zaś zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. windykacji, potwierdziła istnienie takiego porozumienia.

Z tych powodów Sąd uznał za prawidłowe wyliczenie odsetek przedstawione przez powódkę w piśmie procesowym z dnia 4.03.2011 r., nieuwzględniające żądania odsetek od wpłat dokonanych przez pozwaną po upływie 14-dniowego terminu płatności, a dokonanych do 21 dnia od daty wystawienia faktury włącznie, stwierdzając, że znajduje ono swoje uzasadnienie w treści przepisów art. 481 § 1 kc w zw. z art. 535 kc w zw. z art. 65 kc.

Odnośnie sposobu naliczania przez powódkę odsetek za opóźnienie za okres od dnia wymagalności do dnia faktycznej zapłaty włącznie, Sąd uznał, że nie jest to postępowanie prawidłowe w świetle obowiązującego art. 481 § 1 kc, albowiem powódka miałaby zasądzone odsetki za dni kiedy pieniądze znajdowały się na jej rachunku i mogła z nich korzystać.

Co do kwestii przedawnienia roszczenia powódki w zakresie odsetek za okres sprzed 5.10.2008 r. Sąd Rejonowy wskazał, powołując się na treść wyroku SN z dnia 9 czerwca 2005 r., sygn. akt III CK 619/04 (LEX nr 180855), iż w przypadku, gdy roszczenie główne wygasło na skutek jego zapłaty przed upływem terminu przedawnienia, do przedawnienia roszczeń o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia głównego stosuje się ustanowiony przez art. 118 kc. dla roszczeń o świadczenia okresowe trzyletni termin przedawnienia także wtedy, gdy termin przedawnienia roszczenia głównego już upłynął. Z tych powodów Sąd uwzględnił zarzut przedawnienia co do roszczeń o odsetki powstałych przed dniem 5.10.2007 r.

Konkludując powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I. i II. wyroku na mocy art. 481 § 1 i 2 kc w zw. z art. 535 kc w zw. z art. 482 § 1 kc oraz art. 118 kc.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 kpc wyrażającym zasadę stosunkowego ich rozdzielenia.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka. Zaskarżyła go w pkt. II co do kwoty 641,53 zł i zarzuciła mu:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 kpc w zw. z art. 328 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 65 kc poprzez jego niezastosowanie, polegające na tym, iż mimo zeznań świadków, z których wyraźnie wynika treść zawartej przez strony ustnej umowy Sąd nie wziął pod uwagę tych zeznań, a tłumaczył znaczenie ustnej umowy zgodnie z art. 65 kc, czyli jak wymagają tego zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, ze względu na okoliczności, w których złożone zostały oświadczenia stron,

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego,

4. błędne przyjęcie, że odsetki na opóźnienie powinny być liczone za okres od dnia wymagalności, do dnia poprzedzającego dzień zapłaty.

Wskazując na powyższe domagał się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez uwzględnienie powództwa w zaskarżonej części, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy były prawidłowe i Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne. Za trafną też, wbrew stanowisku skarżącego, należy uznać dokonaną przez ten Sąd ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, która doprowadziła do wywiedzenia właściwych wniosków w przedmiocie ustalonego przez strony umownie terminu płatności za faktury objęte notami odsetkowymi.

Nie sposób zgodzić się z poglądem powódki, że Sąd I instancji, ustalając treść oświadczeń woli stron umowy ustnej, dotyczących terminu płatności za faktury, pominął zeznania świadków. Stanowisko to jest o tyle błędne, o ile Sąd w pisemnych motywach swojego wyroku w sposób jednoznaczny stwierdził, że zeznania świadków w osobach C i D były istotne dla ustalenia rzeczywistej treści porozumienia stron w tym zakresie. Fakt, że zdaniem skarżącej, na podstawie zeznań tych świadków Sąd powinien wyprowadzić odmienne wnioski, niż to wynika z uzasadnienia orzeczenia nie wpływa na uznanie zarzutu naruszenia art. 233 kpc, za trafny. Skuteczne bowiem postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd art. 233 kpc wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (por. wyrok SN z 8 kwietnia 2009 roku, II PK 261/08, LEX nr 707877).

Reasumując tą część rozważań, Sąd Okręgowy jest zdania, że w kontekście zeznań przywołanych wyżej świadków Sąd Rejonowy był uprawniony do przyjęcia, że termin płatności faktur był ustalony dla pozwanej na 21 dni, liczone od daty wystawienia faktury, z jednoczesnym zapewnieniem jej, że w razie zapłaty za faktury w tym terminie odsetki za opóźnienie nie będą naliczane. Dlatego też, uznanie powództwa za niezasadne, w zakresie żądania zasadzenia odsetek ustawowych w sytuacji, gdy pozwana dokonała zapłaty za faktury pomiędzy 14, a 21 dniem od daty ich wystawienia było słuszne.

Nie zasługuje natomiast na aprobatę dokonana przez Sąd I instancji ocena prawna dotycząca terminu do jakiego mogą być naliczane odsetki ustawowe. Wskazać trzeba, że odsetki należą się wówczas, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem swojego świadczenia. Opóźnienie zaś następuje w sytuacji, kiedy dłużnik nie spełnia świadczenia w określonym terminie. A więc jeżeli termin zapłaty jest oznaczony na dzień 1 stycznia, to wraz z początkiem dnia 2 stycznia można uznać, iż dłużnik pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem swojego świadczenia i za to opóźnienie należą się wierzycielowi odsetki. Nawet zapłata w dniu 2 stycznia nie zdezaktualizuje faktu, że w tym dniu dłużnik jest już w opóźnieniu i w związku z tym powinien ponieść tego ciężar. Przyjęcie poglądu prezentowanego przez Sąd Rejonowy prowadziłoby do wniosku, że- w podanym wyżej przykładzie- dłużnik, w momencie zapłaty w dniu następującym po dniu oznaczonym jako termin płatności nie pozostawałby w opóźnieniu, co jest nie do zaakceptowania z uwagi na fakt, że sprzeciwiałoby się to celowi odsetek, jakim jest zrekompensowanie wierzycielowi niespełnienia przez jego dłużnika świadczenia w terminie. Co więcej, takie rozumienie opóźnienia w spełnieniu świadczenia jakie prezentuje Sąd I instancji leżałoby w interesie dłużnika, co przy wykładni celowościowej przepisu art. 481 kc nie znajduje uzasadnionych argumentów.

Konkludując, początkową datą od jakiej można żadąć odsetek ustawowych jest dzień następujący po dniu oznaczonym jako termin płatności, natomiast datą końcową naliczania odsetek ustawowych jest dzień zapłaty (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 17 lutego 2010 r., I OSK 1095/09, LEX nr 59488).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należało uznać, że powodowi należą się odsetki ustawowe również za dni, które było dniami zapłaty faktur przez pozwaną. Z tych względów wyrok Sądu I instancji podlegał zmianie w pkt. I w ten sposób, że zasądzoną od pozwanej na rzecz powódki kwotę podwyższono do kwoty 12.193,80 zł.

Z uwagi na powyższe należało ponownie rozliczyć koszty procesu i wobec uznania, że powód wygrał proces w około 92,5 % wyrok Sądu Rejonowego w pkt. 3 podlegał zmianie w ten sposób, że zasadzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.881 tytułem zwrotu części kosztów procesu.

W pozostałym zakresie apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

W kosztach procesu za drugą instancję orzeczono w oparciu o art. 100 kpc.