Postanowienie z dnia 24 lutego 2010 roku, sygn. akt VIII Kz 119/10

Szczegóły: Opublikowano: sobota, 27, sierpień 2011 21:18

W wypadku zgłoszenia przez biegłych konieczności obserwacji podejrzanego, należy ustalić czy istnieje wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez niego zarzucanego mu czynu. Prawdopodobieństwo to winno wynikać ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenianego na chwilę złożenia wniosku. Drugą okolicznością podlegającą badaniu i ocenie Sądu, przy rozważaniu zasadności umieszczenia podejrzanego na obserwacji psychiatrycznej, jest ustalenie stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego czynu oraz rozważenie czy pomimo zagrożenia za tenże czyn karą izolacyjną istnieje wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia w stosunku do osoby oskarżonego takiego rodzaju kary.

Postanowienie z dnia 24 lutego 2010 r.

VIII Kz 119/10

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2010 r. w sprawie W. D. podejrzanego o czyn z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

zażalenia podejrzanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 08 lutego 2010 roku ( sygn. III Kp 33/10)

w przedmiocie umieszczenia oskarżonego na obserwacji psychiatrycznej

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

postanawia:

zaskarżone postanowienie uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku.

UZASADNIENIE:

Postanowieniem z dnia 08 lutego 2010 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku orzekł w stosunku do podejrzanego W. D. przeprowadzenie badań psychiatrycznych połączonych z obserwacją w SPP ZOZ w Choroszczy – na czas do 4 tygodni.

W uzasadnieniu swojej decyzji wskazał, iż badający podejrzanego w sprawie biegli nie byli w stanie wydać opinii w kwestii jego stanu zdrowia psychicznego. W konkluzji wnieśli o umieszczenie W. D. w szpitalu psychiatrycznym w celu poddania go badaniom psychiatrycznym połączonych z obserwacją.

Powyższe orzeczenie zaskarżył podejrzany. Zarzucił mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia polegający na nietrafnym uznaniu, że materiał dowodowy pozwala na umieszczenie podejrzanego w specjalistycznym zakładzie leczniczym, jakkolwiek wystarczającymi są badania psychiatryczne w warunkach stacjonarnych. Wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie podejrzanego o ile zmierza do uchylenia zaskarżonego orzeczenia jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Nie wdając się w merytoryczną ocenę zaskarżonego postanowienia należy stwierdzić, iż zapadło ono z obrazą przepisu postępowania, a mianowicie art. 98 § 1 k.p.k., która mogła mieć wpływ na jego treść i jako taka skutkuje jego uchylenie na mocy art. 438 pkt 2 k.p.k.

Powołany przepis nakłada bowiem na Sąd sporządzenie uzasadnienia postanowienia.

Kodeks postępowania karnego nie określa wymagań, jakim musi odpowiadać uzasadnienie postanowienia, albowiem jego treść zależna jest od charakteru przedmiotu, o którym postanowienie rozstrzyga.

Zarówno w doktrynie i judykaturze przyjmuje się jednak, że w uzasadnieniu postanowienia należy wskazać, na jakich sąd oparł się okolicznościach, w oparciu o jakie dowody okoliczności tych dowiódł oraz ewentualnie – dlaczego zastosował ten a nie inny przepis ustawy.

Z całą pewnością uzasadnienie postanowienia nie może ograniczać się do powtórzenia treści przepisu, który stanowił podstawę rozstrzygnięcia (postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 15.10.1996 r., II Kz 78/96, OSNKW 1996, Nr 11-12, poz. 84).

Tego rodzaju wymogów nie spełnia uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia sporządzone w niniejszej sprawie, które w swej treści ogranicza się jedynie do przytoczenia wniosków zawartych w opinii biegłych psychiatrów powielonych następnie we wniosku prokuratora o poddanie podejrzanego obserwacji sądowo – psychiatrycznej w zakładzie leczniczym. Sad Rejonowy nie dokonał natomiast oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego pod kątem zaistnienia ustawowych przesłanek określonych w art. 203 § 1 kpk warunkujących zarządzenie takiej obserwacji.

Zauważyć należy, że treść art. 203 § 1 k.p.k. została zmieniona przez art. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. (Dz.U.09.20.104) zmieniającej nin. ustawę kodeks postępowania karnego z dniem 24 lutego 2009 r.

Przepis ten aktualnie stanowi, że w razie zgłoszenia przez biegłych takiej konieczności, badanie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego może być połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. Przepis art. 259 § 2 kpk stosuje się odpowiednio, chyba że oskarżony wnosi o poddanie go obserwacji.

W wypadku zgłoszenia przez biegłych konieczności obserwacji podejrzanego, należy zatem ustalić czy istnieje wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez niego zarzucanego mu czynu. Prawdopodobieństwo to winno wynikać ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenianego na chwilę złożenia wniosku. Drugą okolicznością podlegającą badaniu i ocenie Sądu, przy rozważaniu zasadności umieszczenia podejrzanego na obserwacji psychiatrycznej, jest ustalenie stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego czynu oraz rozważenie czy pomimo zagrożenia za tenże czyn karą izolacyjną istnieje wysokie prawdopodobieństwo orzeczenia w stosunku do osoby oskarżonego takiego rodzaju kary.

W sytuacji bowiem uznania, że owo prawdopodobieństwo orzeczenia kary bezwzględnego pozbawienia wolności jest małe, należałoby zastanowić się nad inną formą przeprowadzenia badań stanu zdrowia psychicznego oskarżonego bez konieczności uciekania się do izolacji w ramach zakładu zamkniętego. Należałoby wówczas rozważyć chociażby ewentualność powołania innego zespołu biegłych psychiatrów celem rzetelnego ustalenia konieczności i celowości zastosowania badań psychiatrycznych połączonych z obserwacja w zakładzie leczniczym.

Tymczasem uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia wskazuje, że Sąd I instancji poza powołaniem się na zgłoszoną przez biegłych konieczność poddania W. D. obserwacji w warunkach zakładu zamkniętego, nie poczynił jakichkolwiek ustaleń we wskazanych wyżej kwestiach i nie rozważył wszystkich przesłanek warunkujących umieszczenie podejrzanego na obserwacji. Zgodnie natomiast z treścią powołanego przepisu art. 259 § 2 kpk Sąd przed podjęciem decyzji o poddanie podejrzanego obserwacji sądowo – psychiatrycznej zobligowany jest do ustalenia jakiego rodzaju kara realnie może być wymierzona wobec podejrzanego.

Ustalenia Sądu w tym przedmiocie winny być zatem poprzedzone wnikliwą analizą całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie, , zaś wyczerpująca ocena tego materiału dowodowego w kontekście przesłanek z art. 203 § 1 kpk winna być zawarta w pisemnym uzasadnieniu wydanego orzeczenia.

Sąd Rejonowy winien w nim wykazać wszystkie ustawowe przesłanki, które legły u podstaw zarządzenia obserwacji sądowo – psychiatrycznej podejrzanego w taki sposób, aby możliwa była jego merytoryczna kontrola w postępowaniu odwoławczym.

W obecnym stanie takiego uzasadnienia takiego brak co z kolei uniemożliwia prześledzenie toku rozumowania Sądu Rejonowego w świetle zasad i wymogów określonych w art. 7 k.p.k., a w konsekwencji pozbawia Sąd odwoławczy możliwości odniesienia się do zarzutów wniesionego środka odwoławczego.

Merytoryczna odwoławcza kontrola tychże zarzutów z przyczyn wskazanych powyżej na obecnym etapie postępowania jest co najmniej przedwczesna.

Z tych też względów Sąd Okręgowy zgodnie z dyspozycją art. 436 k.p.k. ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego jedynie do uchybienia podlegającego uwzględnieniu z urzędu, uznając, iż rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie uchybień podniesionych w środku odwoławczym byłoby przedwczesne.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji winien wyeliminować wskazane mankamenty poprzez dokonanie wnikliwej i wszechstronnej analizy całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie w świetle ustawowych przesłanek określonych w art. 203 § kpk. oraz wyczerpujące uzasadnienie swego stanowiska w stopniu umożliwiającym kontrolę odwoławczą zaskarżonego orzeczenia.

Podniesione uchybienia wskazują na konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak na wstępie.