Wyrok z dnia 28 grudnia 2010 roku, sygn. akt I C 2028/10

Roszczenie członka koła łowieckiego o ochronę jego członkostwa przed niezgodnym z prawem lub statutem wykluczeniem z koła łowieckiego podlegają rozpoznaniu na drodze sądowej. Nie ma przy tym znaczenia sam sposób sformułowania roszczenia zmierzającego do takiej ochrony w konkretnym przypadku.

Członkowstwo w kole łowieckim ma charakter dobrowolny, wyrażeniu woli wstąpienia do koła ma służyć deklaracja członkowska stanowiąca swoiste podanie o przyjęcie w poczet członków. Brak deklaracji członkowskiej potwierdzającej chęć przynależności do tego koła, wobec aktywnie wykonywanych praw i obowiązków członka postrzegany może być jedynie jako brak formalny nie wpływający na ważność członkostwa.

Sygn. akt: I C 2028/10

WYROK W  IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

 

Dnia 28 grudnia 2010 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Małgorzata Kudrycka - Jarosz

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Owerczuk

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2010 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Z.

przeciwko Kołu Łowieckiemu "B." w B.

o ustalenie nabycia członkowstwa

  1. Ustala nabycie członkowstwa przez powoda J. Z. w pozwanym Kole Łowieckim „B.” w B. mocą uchwały zarządu podjętej w 2004 roku, jako w kole niemacierzystym;
  2. Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1 009 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 289 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

 

Uzasadnienie

Powód J. Z. wniósł o ustalenie nabycia członkowstwa w Kole Łowieckim „B.” w B.

Uzasadniając swoje stanowisko podał, iż dniu 28 sierpnia 2007r zarząd koła łowieckiego „B.” podjął uchwałę stwierdzającą, iż powód nie nabył członkostwa w związku z brakiem deklaracji członkowskiej oraz protokołu z posiedzenia Koła Łowieckiego „B.”, na którym został przyjęty w poczet członków od 2004r.

Powód podkreślał jednak, iż pomimo braku deklaracji członkowskiej korzystał z wszystkich praw członka w tym prawa głosu, opłacał składki członkowskie, aktywnie działał na rzecz koła oraz polował. Nadto brak protokołu z  posiedzenia koła w trakcie którego został przyjęty w poczet członków nie podważa okoliczności, iż takie posiedzenie się odbyło, a powód został na nim zaprezentowany jako nowy członek koła.

Pozwane Koło Łowieckie „B.” wniosło o oddalenie pozwu wskazując, iż brak spełnienia ustawowych wymogów w postaci braku deklaracji członkowskiej, braku dowodu uiszczenia wpisowego a przede wszystkim braku protokołu z posiedzenia zarządu koła, w trakcie którego powód miał być przyjęty w poczet członków wyklucza zasadność pozwu. W związku z tym strona pozwana wniosła o oddalenie pozwu i  obciążenie powoda kosztami procesu.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód figurował w ewidencji członków Koła Łowieckiego „B.” jako tzw. członek niemacierzysty.

W dniu 28 sierpnia 2007r. odbyło się posiedzenie Komisji Rewizyjnej Koła Łowieckiego „B.”. Na posiedzeniu ustalono, iż brak jest deklaracji członkowskiej powoda oraz brak dowodu uiszczenia wpisowego. Na tej podstawie zarząd koła podjął uchwałę stwierdzającą, iż powód nie nabył członkostwa w pozwanym kole łowieckim i członkiem koła nie jest (dowód: protokół komisji k.13).

Powód odwołał się od powyższej decyzji. W wyniku rozpoznania odwołania, w trybie sprawowanego nadzoru nad kołami, Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego w B. na posiedzeniu w dniu 6 stycznia 2009r. przyjął stanowisko, iż powód jest członkiem niemacierzystym pozwanego koła i zalecił uzupełnić i odtworzyć wszelką dokumentację związaną z członkostwem J. Z., o czym poinformował Koło pismem z dnia 27 stycznia 2009r. (dowód: pismo Zarządu Okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego k.14).

Zarząd Koła Łowieckiego „B.” konsekwentnie utrzymywał jednak stanowisko o  braku podstaw do uznania członkostwa powoda w pozwanym kole (dowód: pismo z dnia 20 lutego 2009r. k.17-20).

W dniu 27 kwietnia 2009r. Walne Zgromadzenie Koła Łowieckiego „B.” w B. uchwałą nr 9 stwierdziło brak podstaw do uzupełnienia brakujących dokumentów dotyczących członkostwa w kole J. Z. lub rozpoczęcia procedury jego przyjęcia od nowa (k.31).

Sąd zważył, co następuje:

Polski Związek Łowiecki, jak i poszczególne koła łowieckie, tworzące podstawowe ogniwa organizacyjnego tego Związku, należą do osób prawnych typu zrzeszeniowego, tzn. grupującego określone grono osób fizycznych dla podejmowania aktywności przewidzianej w statucie. Ma to istotne znaczenie dla określenia charakteru prawnego więzi prawnej łączącej członka z Polskim Związkiem Łowieckim i kołem łowieckim. Niewątpliwe chodzi tu o stosunek zrzeszeniowy (korporacyjny), o cechach stosunku cywilnoprawnego, członkostwo w Polskim Związku Łowieckim i w kole łowieckim jest bowiem dobrowolne i wymaga oświadczenia obu stron (art. 31 ust. 5 i art. 33a Pr.łow.). Sposób nawiązania członkostwa pozwala uznać je za zdarzenia cywilnoprawne prowadzące do powstania prawa podmiotowego, z którego mogą wynikać jednostkowe - majątkowe i niemajątkowe - uprawnienia członka (por. np. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2005 r., III CZP 75/04, OSNC 2005, nr 11, poz. 188).

Roszczenie członka koła łowieckiego o ochronę jego członkostwa przed niezgodnym z prawem lub statutem wykluczeniem z koła łowieckiego podlegają rozpoznaniu na drodze sądowej. Nie ma przy tym znaczenia sam sposób sformułowania roszczenia zmierzającego do takiej ochrony w konkretnym przypadku. Drogi sądowej w omawianym zakresie nie wyłączają też przewidziane w art. 33 ust. 5 ustawy z 1995 r. - Prawo łowieckie kompetencje nadzorcze organów statutowych PZŁ w stosunku do uchwał kół łowieckich (por. postanowienie SN z dnia 20 czerwca 2007r.,II CSK 100/07).

Warunki nabycia członkostwa w kole łowieckim określa Statut Polskiego Związku Łowieckiego. W odniesienia do kwestii ustaleń członkostwa powoda zastosowanie ma status z 20 listopada 1999r. obowiązujący do 31 grudnia 2005r. Zgodnie z § 7 ust. 2  statutu w brzmieniu obowiązującym w 2004r. członek zrzeszenia może uzyskać członkostwo koła na mocy uchwały zarządu koła, który zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić o tym właściwego zarządu okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego (k.99-111).

Zatem zgodnie z obowiązującymi przepisami wystarczającym do powstania członkostwa była uchwała zarządu koła przyjmująca w poczet członków oraz zawiadomienie zarządu okręgowego Polskiego Związku Łowieckiego.

Wyjaśniając informacyjnie (k.93-94) powód podał, iż na Walnym Zgromadzeniu w 17 kwietnia 2004r. wówczas, gdy był przyjmowany w poczet członków przyjmowani byli również M. G. i L. S. Członkowie nie dostali żadnego zaświadczenia o przyjęciu, jednak o ich członkostwie powiadomiono zarząd okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego. Powód wskazał, iż deklarację członkostwa składał wcześniej w miejscowości W. wówczas zarząd zebrał się u niego na posesji. Podkreślił iż wówczas zapłacił również wpisowe w kwocie 1500 zł, zaś w ramach 500 zł miała przenieść uszkodzoną ambonę i wybudować ją w innym miejscu.

Podkreślił, iż jego członkostwo w kole było niekwestionowane do 2007r. do czasu kiedy zajął się wspólnie z M. G. zwalczaniem kłusownictwa w kole- wśród członków zarządu. Zeznając w charakterze strony (k.140-141) podkreślił, iż sprawdzanie legalność jego członkostwa wiązało się z jego udziałem w piętnowaniu kłusownictwa członków obecnego zarządu. Zauważył, iż w tym samym terminie został również przyjęty do koła L. S., który na podstawie uchwały o przyjęciu w poczet członków zdawał egzamin, gdyby faktycznie takiej uchwały nie było nie mógłby zdać egzaminu i pełnić funkcji w zarządzie.

Stanowisko powoda zostało potwierdzone przez świadka M. G. (k.124-126). Świadek przyznał, iż w kwietniu 2004r. podczas wyjazdowego posiedzenia zarządu koła z udziałem – sekretarza B. G., łowczego Cz. P. i skarbnika S. P. wraz z L. S. i powodem zostali przyjęci na członków koła. Na tym spotkaniu świadek opłacił wpisowe. Wypełniania dokumentacji pilnował łowczy koła. Jak wskazała świadek wraz z powodem znali warunki przyjęcia do koła i na takich warunkach zostali przyjęci. W ocenie świadka do koła wraz z powodem zostali przyjęci przez zarząd, jednak nie wie czy uchwały w tej sprawie zostały sporządzone. Niemniej jednak później Polski Związek Łowiecki został powiadomiony o wstąpieniu do koła nowych członków. Świadek podkreślił, iż do 2007r. powód wykonywał wszelkie obowiązki związane z członkostwem, uczestniczył w zebraniach walnego zgromadzenia, głosował, płacił składki budował ambony, obsiewał poletka i polował. Przyznał, iż kwestia członkostwa jego i powoda pojawiła się w 2007r. po tym jak członków zarządu oskarżono o kłusownictwo. W 2005r. świadek wskazała, iż odbyło się Walne Zgromadzenie podczas którego Cz. P. przedstawił świadka, powoda i L. S. jako nowych członków. Świadek potwierdził, iż powód w obrębie obwodu łowieckiego 67 wykonywał prace na rzecz koła.

W ocenie Sądu zeznania tego świadka posiadają walor wiarygodności, choć niewątpliwie z uwagi na znaczny upływ czasu pewne okoliczności zatarły się w pamięci świadka.

Również świadek Cz. P. (k.136-137) potwierdził, iż powód został przyjęty w poczet członków podczas zebrania terenowego zarządu w 2004r. zebranie odbywało się w miejscowości W.. Wskazała, iż w jego obecności podanie powoda o przyjęcie w poczet członków zostało podpisane przez cały zarząd. Na okoliczność zebrania zarządu jak i Walnego Zgromadzenia sporządzane zostały zdaniem świadka notatki, protokoły. Świadek nie pamiętał kiedy dokładnie to było, wskazał jednak, iż dysponował tymi dokumentami i przekazał je swemu następcy L. S.. Powód został następnie przedstawiony jako nowy członek na Walnym Zgromadzeniu. Na tej podstawie powód został wpisany do ewidencji myśliwych i  otrzymał legitymację członkowską.

Świadek nie miał wątpliwości, iż przyjęcie powoda do koła było zgodne z procedurami, przyznał, iż powód wpłacił 1500zł wpisowego zaś w ramach 500 zł dokonał przeniesienia ambony. Przyczyn zawieszenia powoda upatruje w wykryciu przez niego nielegalnego polowania zorganizowanego przez członków aktualnego zarządu.

Sąd nie miał wątpliwości, co do wiarygodności zeznań także tego świadka tym niemniej nie uszły uwadze Sądu pewne rozbieżności w zeznaniach świadka w zestawieniu z twierdzeniami powoda. Zwłaszcza w odniesieniu do miejsca w którym miało dojść do spotkania zarządu. Sąd miał jednak na uwadze znaczny upływ czasu, który mógł wpłynąć na treść zeznań, w związku z czym świadek pewnych okoliczności mógł już nie pamiętać. Nadto rozbieżności te nie dotyczyły kluczowych okoliczności.

Twierdzenia powoda znalazły również odzwierciedlenie w zeznaniach ówczesnego skarbnika S. P. (k. 139-140) Świadek potwierdził, iż na posesji powoda zebrał się zarząd koła. Powód i inni członkowie, którzy wówczas byli przyjmowania w poczet członków wpłacili wówczas świadkowi wpisowe, na co świadek wystawiał pokwitowanie. Z tym, iż świadek zaznaczył, iż wpłata była przeznaczona na określony cel nie figurowała jako wpisowe. Taka była praktyka, co tłumaczy w ocenie świadka to, iż na pokwitowaniu widnieje wpis:„na zagospodarowanie terenu”. Podkreślił, iż następnie podczas Walnego Zgromadzenia powód i inni przyjęci wraz z nim członkowie zostali przedstawieni.

Zeznania te w ocenie Sądu jako korespondujące ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym ( pismem Głównego rzecznika Dyscypliny k.40, protokołów przesłuchania świadków k.44-45, dowodu uiszczenia wpisowego k.61,62 oraz zeznaniami Cz. P., M. G. i twierdzeniami powoda) należy uznać za wiarygodne.

Sprzeczne natomiast z materiałem dowodowym okazały się zeznania świadka B. G. (k.141-143). Dokonując analizy tych zeznań Sąd miał na uwadze, fakt, iż świadek był emocjonalnie zaangażowany z konflikt z powodem wynikłych z faktu zarzutów kłusownictwa stawianych świadkowi, których świadkiem miał być powód.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, iż powód od 2004r. przez wszystkich członków koła był postrzegany jako członek niemacierzysty. Powód korzystał zarówno z uprawnień członka koła takich jak udział w głosowaniach, przydział obszaru jak również wykonywał obowiązki członka koła w postaci uiszczania składek członkowskich. Wskazuje na to plan prac członków koła (k. 92) gdzie powód figuruje jako członek koła. Lista obecności członków na Walnym Zgromadzeniu (K.67-68) na której figuruje powód potwierdza, iż brał on udział w zebraniach organów koła aktywnie korzystając z prawa głosu.

Nie ulega w ocenie Sądu wątpliwości, iż powód uiścił wpisowe na co wskazuje- dowód (k.62). Kwestia przeznaczenia go na zagospodarowanie terenu nie podważa tego faktu bowiem świadek S. P. zeznawał, iż wszystkie kwoty uiszczane tytułem wpisu były przeznaczone na określony cel. Taka bowiem była praktyka. Potwierdza to dowód wpłaty innego członka M. G. (k.61)

Mając na uwadze fakt, iż członkowstwo w kole łowieckim ma charakter dobrowolny podkreślić należy, iż właśnie wyrażeniu woli wstąpienia do koła miała służyć deklaracja członkowska stanowiąca swoiste podanie o przyjęcie w poczet członków. Powód – co również jest bezsporne-wykonywał prawa i obowiązki członka koła łowieckiego „B.”, czuł się członkiem koła, zatem brak deklaracji potwierdzającej chęć przynależności do tego koła wobec aktywnie wykonywanych praw i obowiązków członka postrzegany może być jedynie jako brak formalny nie wpływający na ważność członkostwa. Nie ma więc wątpliwości, iż powód wyraził swoją wolę przynależności do koła.

Zarówno powód jak i zeznający w sprawie świadkowie M. G., Cz. P. i S. P. wskazywali, iż powód musiał wypełniać taką deklarację choć z  uwagi na upływ czasu nie pamiętają kiedy to zrobił.

Nadto wskazać należy, iż powód nie może ponosić negatywnych konsekwencji zaniedbań władz koła zważywszy na fakt, iż wywiązywał się z obowiązków członka koła bez najmniejszych zastrzeżeń. Fakt, iż prowadzenie dokumentacji przez władze koła w okresie przyjmowania powoda do koła (co odzwierciedlają zalecenia pokontrolne (k.91-92) nasuwa wiele zastrzeżeń, nie może zmienić faktu efektywnego korzystania przez powoda z uprawnień członka i wywiązywanie się z obowiązków nałożonych na członków koła łowieckiego.

Odnosząc się do braku uchwały powołującej powoda w poczet członków wskazać należy na zeznania świadka Cz. P., który wskazywał, iż taka dokumentacja była, bowiem zarówno zebrania walnego zgromadzenia jak i zarządu są protokołowane lub są sporządzane notatki. Gdyby faktycznie uchwały takiej nie było wątpliwym byłby sens zgłoszenia powoda jako nowego członka do okręgowego zarządu Polskiego Związku Łowieckiego.

Tym niemniej zauważyć należy, iż statut Polskiego Związku Łowieckiego w brzmieniu obowiązującym w 2004r. § 7 ust. 2 nie wskazywał na wymóg formy pisemnej uchwały zarządu powołującej kandydata w poczet członków koła. Gdyby nie podjęto uchwały powołującej powoda w poczet członków z pewnością nie podjęto by również wskazanych czynności faktycznych potwierdzających jego członkostwo.

Na takim stanowisku stanął również Zarząd Okręgowy Polskiego Związku Łowieckiego, który uchwałą podjętą w dniu 6 stycznia 2009r. (k.14) przyjął, iż powoda należy traktować jako członka niemacierzystego Koła Łowieckiego „B.”.

Marginalnie jedynie należy wskazać, iż zaangażowanie obu stron procesu wskazuje na osobisty i emocjonalny stosunek do sprawy i potwierdza, iż dalszą kwestią pozostaje prawidłowość procedur przyjmowania powoda w poczet członków, zaś kwestią pierwszoplanową jest uzyskanie poparcia dla własnego stanowiska.

Mając na uwadze powyższe na mocy art. 189 kpc w zw. a § 7 ust. 2 statutu Polskiego Związku Łowieckiego stanowiącego załącznik nr 1 do uchwały XIX z dnia 20 listopada 1999r. Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Delegatów Polskiego Związku Łowieckiego orzeczono jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 kpc.